فضل‌الله طاهری
امام خمینی (ره)
از گذشته بسیار دور، عملیات روانی یكی از اركان اساسی رویارویی و تقابل كشورها و نظام‌ها بوده و ابزار و وسیله بسیار مهم و سرنوشت‌ساز در جهت نیل به اهداف كلان و استراتژیك كشورها به حساب می‌آمده است. تاریخ جنگ‌های گذشته، در صدر اسلام، قبل از جنگ جهانی اول و دوم و بعد از آن مثل جنگ ویتنام، دو كره، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و جنگ آمریكا علیه عراق و ... نمایانگر این موضوع است كه تا چه حد و اندازه عملیات روانی در پیروزی و یا شكست جنگ‌ها مؤثر بوده است.
با درسی از گذشته و پیشرفت علوم روز، اهمیت عملیات روانی ابعاد وسیع و گسترده‌ای پیدا كرده و مهم‌ترین آن، عملیات روانی استراتژیك است كه دامنه‌اش تمام حوزه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی مردمی، نهادهای انقلابی و حتی رهبری نظام را در برمی‌گیرد و در این راستا از شیوه‌ها و ساز و كارهای مختلف برای وارد آوردن فشار همه‌جانبه به طرف مقابل و تحمیل اراده خود و یا تقویت طرف خودی در جهت مقابله با عملیات روانی دشمن از آن استفاده می‌شود. در این زمینه رهبران هر نظام و كشور در رأس قدرت حكومتی نقش بسیار حیاتی و مهمی را ایفا می‌كنند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام اسلامی، تهدیدات و جنگ روانی همه‌جانبه قدرت‌های بزرگ به ویژه آمریكا و هم‌پیمانان منطقه‌ای او در قالب تحریم‌های اقتصادی و اتهاماتی از قبیل حمایت ایران از تروریسم، دستیابی ایران به سلاح كشتارجمعی و نقض حقوق بشر و مخالفت با صلح خاورمیانه در دستور كار آنها قرار گرفت و به اجرا درآمد تا به زعم خود، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران را با فروپاشی و شكست مواجه نمایند. اما به لطف الهی و رهبری‌های خردمندانه حضرت امام و مقام معظم رهبری تمامی این توطئه‌ها و بحران‌آفرینی‌ها با ناكامی و شكست روبه‌رو شد و دشمن طرفی از طرح‌های شیطانی و سلطه‌جویانه خود نبست.
در این راستا كاركرد و مدیریت رهبری كاملاً آشكار و لازم است به نقش بی‌بدیل او در رأس هرم راهبردی نظام اسلامی در جهت خنثی‌سازی تهدیدات و بحران‌سازی‌ها اشاره شود.
در هر نظام و كشور، رهبران ركن اصلی قدرت در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها به ویژه در موقعیت‌های بحرانی هستند و در نظام جمهوری اسلامی ایران حضرت امام(ره) به عنوان رهبر از همان ابتدای پیروزی انقلاب با یك استراتژی تهاجمی تمام‌عیار، سیاست‌های ظالمانه و زورگویانه قدرت‌های بزرگ به خصوص آمریكا را علیه ملت ایران و مستضعفان جهان برملا می‌كرد و با درایت، نقشه‌های آینده دشمنان را از قبل پیش‌بینی و با هشدارهای پی‌درپی به مردم و مسئولین، آنها را آگاه و آماده مقابله با توطئه‌های دشمنان می‌نمود.
غائله‌های طرح‌ریزی شده داخلی كه با حمایت استكبار جهانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی شكل گرفت از آن جمله‌اند كه با مدیریت و شجاعت علوی و نفس مسیحایی حضرت امام و اتكال او به خداوند متعال، سیل نیروهای مردمی و بسیج نیروهای انتظامی و نظامی را به حركت درآورد و غائله‌ها یكی پس از دیگری خاموش و دست دشمنان داخلی و خارجی از تعرض به میهن اسلامی قطع شد.
حضرت امام با الهام از اسلام ناب و قرآن و عترت با یك عملیات روانی دقیق و حساب‌شده و با نهیب و تشرهای دشمن‌شكن خود چنان لرزه و رعشه بر اندام دشمن می‌انداخت كه فرصت هر گونه تصمیم‌گیری و اقدام را از او سلب می‌كرد. به عنوان مثال:
1- معرفی ماهیت جنگ، نخستین راهبردی بود كه در عملیات روانی از سوی حضرت امام(ره) ارائه شد. امام(ره) جنگ را جنگ حق و باطل تعریف كردند. یعنی به جنگ، ماهیت عقیدتی، سیاسی و دفاعی فرهنگ دادند.
همه احساس می‌كردند از اسلام دفاع می‌كنند و با این دیدگاه هدف استراتژیك در تمامی سطوح كشور شكل گرفت و اهداف عملیاتی و تاكتیكی جنگ هویدا شد و ضمن تقویت روحیه نیروهای خودی، صدام به عنوان كافر مطرح گشت.
2- همین طور طرح دفاع همه‌جانبه و بسیج نیروهای مردمی در مقام مدیریت جنگ از طرف امام(ره) از نمونه‌های دیگر عملیات روانی است.
3- در همین رابطه افزایش اعتماد به نفس در مردم و مسئولین و كوچك و حقیر شمردن دشمن محور دیگری بود كه حضرت امام با آن روح امیدواری و قوت قلب را در مردم به جریان انداخت و از همان آغاز جنگ، اقدام نظامی عراقی‌ها را به پرتاب یك سنگ از طرف یك دزد تشبیه كرد.
4- در این زمینه می‌توان به «بهره‌گیری از ایمان دینی و مذهبی مردم نیز اشاره كرد كه جوهره اصلی مبارزه با استكبار را تشكیل می‌داد. هر گاه یك مسلمان، جنگ و دفاع را یك تكلیف الهی بداند خودش پیروزی میدان جنگ است و به تعبیر حضرت امام(ره) چه كشته شود و چه بكشد پیروز خواهد بود.
در همین رابطه حضرت امام در رابطه با تهدیدات آمریكا فرمودند:
«آمریكا هیچ غلطی نمی‌تواند بكند» و یا «ما شاخ و دندان آمریكا را شكست خواهیم داد»
این پیام‌ها در واقع دو بُعد داشت؛ یكی ایجاد خودباوری و امیدواری و اعتماد به نفس در مردم و دیگری بازدارندگی و ایجاد رعب و وحشت در دل دشمن.
در مقطعی دیگر حضرت امام فرمودند: «این قرن به خواست خدا قرن غلبه مستضعفین بر مستكبرین است.»
این فرموده حضرت امام فراتر از مرزهای ایران اسلامی و جهان اسلام بود و مستضعفین عالم را مورد خطاب قرار می‌داد كه علیه مستكبرین بپا خیزند و طومار آنها را در هم پیچند.
و در نظام جمهوری اسلامی ایران حضرت امام(ره) به عنوان رهبر از همان ابتدای پیروزی انقلاب با یك استراتژی تهاجمی تمام‌عیار، سیاست‌های ظالمانه و زورگویانه قدرت‌های بزرگ به خصوص آمریكا را علیه ملت ایران و مستضعفان جهان برملا می‌كرد
حضرت امام با الهام از اسلام ناب و قرآن و عترت با یك عملیات روانی دقیق و حساب‌شده و با نهیب و تشرهای دشمن‌شكن خود چنان لرزه و رعشه بر اندام دشمن می‌انداخت كه فرصت هر گونه تصمیم‌گیری و اقدام را از او سلب می‌كرد
در جایی دیگر حضرت امام(ره) می‌فرمایند: »چنان سیلی به صدام خواهیم زد كه از جایش بلند نشود.»
این فرمایش حضرت امام(ره)، پیش‌بینی این بود كه صدام در گرداب هلاكت خواهد افتاد و بالاخره نیز او در گردابی كه به دست خود به وجود آورد غرق شد.
در همین زمینه، مقام معظم رهبری در راستای تقویت اراده ملت ایران و تضعیف روحیه دشمن می‌فرمایند: »اگر خطری این كشور را تهدید كند اولین نفری كه سلاح دست می‌گیرد و جلوی همه با دشمن می‌جنگد من هستم.»
ایشان در پاسخ به حمله نظامی آمریكا نیز می‌فرمایند: «ممكن است شروع تهاجم و حمله نظامی با آمریكا باشد ولی پایانش با او نیست.»
این گفته‌ها و فرمایشات حاكی از یك نوع تهاجم روانی علیه دشمن و بازدارندگی و قوت قلب برای مردم ایران است كه محور اصلی آن رهبری است.
فرمایشات و صحبت‌هایی از این دست كه حضرت امام و مقام معظم رهبری در این عرصه دارند بسیار زیاد است و یك نوع عملیات روانی محسوب می‌شود كه به طور اجمال و اختصار به آن پرداخته شد.
اینها نمونه كوچكی از حجم بالای عملیات روانی در جهت تهدیدزدایی و بازدارندگی است كه در گفتار و سیره رهبری علیه دشمنان به كار گرفته شده است و در برهه‌های زمانی خاص اثر مطلوب خود را گذاشته و نظام و كشور را از بحران‌ها و چالش‌های احتمالی و یا حتمی در گذشته و آینده نجات داده و باعث عبور نظام از این بحران‌ها و حركت رو به جلوی كشور شده است.
نكته مهم در این مقاله آن است كه همه مسئولین و دست‌اندركاران و مردم عزیز به این مهم عنایت و توجه كافی مبذول داشته باشند و در شعار و عمل در راستای فرمایشات و منویات حضرت امام و مقام معظم رهبری حركت كنند و با وحدت و انسجام كامل در جهت تحقق آن گام بردارند تا به حول و قوه الهی، روز به روز شاهد عزت و سربلندی هر چه بیشتر نظام اسلامی و خواری و ذلت دشمنان باشیم.